W ostatnich latach coraz więcej mówi się o szkodliwym działaniu światła niebieskiego na wzrok, jakość snu i ogólne samopoczucie w ciągu dnia. Jakie są źródła niebieskiego światła, na czym polega zagrożenie i jak się przed nim chronić?
Co to jest światło niebieskie?
Światło niebieskie to składowa światła słonecznego, która każdego dnia dostarczana jest do naszego organizmu. Jest ono wręcz pożądane przez organizm – pozwala utrzymać koncentrację, kontroluje zegar biologiczny i pomaga w rozróżnianiu kolorów. Problem pojawia się wtedy, gdy światło niebieskie dostarczane jest do organizmu w nadmiernej ilości i o nietypowych godzinach. Jeśli dzieje się tak przez długi czas, to organizm narażony jest m.in. na przemęczenie wzroku, zaburzenie rytmu snu, bezsenność, a nawet uszkodzenie siatkówki lub zwyrodnienie plamki żółtej.
Co emituje niebieskie światło?
Sztucznym źródłem światła niebieskiego są przede wszystkim ekrany smartfonów, komputerów, telewizorów i wszystkich innych urządzeń elektronicznych. Umieszczone w nich diody świecą mocnym światłem bezpośrednio w stronę naszych oczu, dodatkowo z niewielkiej odległości. To właśnie w ten sposób Twój wzrok styka się ze szkodliwym światłem niebieskim.
Technologie cyfrowe zdominowały naszą codzienność, dlatego nie ma możliwości wyeliminowania ekranów z naszego życia. Zastanów się nad swoim dniem. Wstajesz z łóżka i najczęściej sięgasz po smartfon. Chwilę później idziesz do pracy, gdzie przez minimum 8 godzin wpatrujesz się w ekran komputera – aktualnie zdecydowana większość stanowisk pracy polega na pracy przed monitorem. W drodze powrotnej do domu najczęściej znowu sięgasz po telefon, aby zapoznać się z newsami i skontaktować się z przyjaciółmi. Wieczorem, Twoje oczy powinny odpocząć, ale okazuje się, że większość współczesnych rozrywek również polega na wpatrywaniu się w ekran – oglądanie filmów, gry na konsoli, coraz popularniejsze czytanie książek w formie e-booków (rozwiązaniem tego problemu jest korzystanie z dedykowanych czytników wyposażonych w e-papier, który nie emituje światła niebieskiego). Przed zaśnięciem najczęściej znowu sięgasz po smartfon i to właśnie w tym momencie dostarczanie do organizmu niebieskiego światła jest najbardziej niekorzystne – wyjaśnienie znajdziesz w kolejnym akapicie.
Światło niebieskie a sen
Oczy posiadają specjalne fotoreceptory, które stale śledzą ilość światła w otoczeniu. Receptory te wysyłają wiadomości do jednego z obszarów mózgu, którego funkcją jest kontrola czasu. Jeśli przez jakiś czas nie docierają do niego informacje o obecności niebieskiego światła, to mózg zaczyna produkować hormon snu – melatoninę. Jeśli dostarczana jest informacja o obecności światła niebieskiego – produkcja tego hormonu jest wstrzymywana.
Musisz zrozumieć, że mózg nie wie, czym jest smartfon. Wiesz to Ty, ale nie szereg algorytmów pracujących w Twojej głowie, całkowicie niezależnie od Ciebie. Brak światła niebieskiego dla mózgu jest równoznaczny z tym, że dzień się skończył i trzeba iść spać. Jeśli zaburzasz ten mechanizm wpatrując się po ciemku w jasny ekran smartfona lub komputera, to mózg myśli, że dzień wciąż trwa i robi wszystko, aby powstrzymać się od snu. To proces, który zachodzi stopniowo i nie działa “na zawołanie”.
Rozregulowany mechanizm nie zacznie nagle działać prawidłowo, jeśli po 15 minutach odłożysz telefon i uznasz, że czas już spać. Bezsenność i zła jakość snu to bardzo częste skutki długotrwałego korzystania z ekranów bezpośrednio przed snem. Jak pewnie wiesz, sen ma kluczowe znaczenie dla procesu regeneracji organizmu, więc jego zła jakość ma wpływ zarówno na nastrój, jak i działanie poszczególnych układów organizmu.
Melatonina obniża też ciśnienie krwi, reguluje temperaturę ciała i poziom glukozy. Z tego powodu braki w produkcji tego hormonu spowodowane nadmierną ekspozycją na światło niebieskie, mogą wpływać też na wiele innych obszarów naszego zdrowia.
Negatywny wpływ niebieskiego światła dotyczy również wzroku, który się pogarsza. Proces ten jest stopniowy, dlatego tak trudno go dostrzec. Pierwszym z jego objawów są pojawiające się mroczki, które stopniowo zwiększają się. Do częstych objawów należy też zmęczenie wzroku, nieostry obraz, bóle głowy, suchość, pieczenie i łzawienie oczu.
Jak ograniczyć niebieskie światło?
Emisja niebieskiego światła to czynnik, który warto wziąć pod uwagę przed zakupem sprzętu. Przykładowo, coraz więcej telewizorów i smartfonów wyposażonych jest w ekran wykonany w technologii AMOLED. W dużym skrócie – ekran tego typu świeci tylko w tych, miejscach, gdzie na wyświetlanym obrazie pojawia się kolor. W przypadku czerni – podświetlenie jest nieaktywne. Już sam ten fakt daje znacznie mniejszą emisję niebieskiego światła niż w przypadku ekranów LCD, gdzie zawsze podświetlony jest cały ekran – nawet, gdy wyświetla on wyłącznie czernie. Warto zwrócić też uwagę na certyfikaty ochrony wzroku, które posiadają niektóre produkty.
Drugim sposobem ograniczenia emisji niebieskiego światła jest aktywacja ciemnego trybu oprogramowania i trybu ochrony wzroku w smartfonie i komputerze. Aktualnie każdy nowoczesny system operacyjny posiada taką opcję, którą znajdziesz w ustawieniach ekranu. Warto też wyposażyć się w okulary do czytania z filtrem światła niebieskiego.
Jeśli lubisz czytać książki w formacie elektronicznym to wyposaż się w dedykowany czytnik e-booków (np. Kindle). Takie ekrany również posiadają podświetlenie, ale technologia, w której zostały wykonana jest zbliżona do kartki papieru i lampki, która oświetla ją pod odpowiednim kątem. Renomowane czytniki e-booków nie emitują szkodliwego światła niebieskiego. Ostatnia zmiana, to zmiana nawyków. Ustal, że nie będziesz wnosił telefonu ani komputera do sypialni. Kup tradycyjny budzik, czytaj, ale bezpośrednio przed snem nie wpatruj się w ekran. Popracuj też nad swoimi rozrywkami. Może uda Ci się znaleźć zajęcie, dzięki któremu po pracy nie będziesz musiał kolejne kilka godzin korzystać z ekranu?
Źródło tekstu: https://revelare.pl/zdrowie/co-to-jest-swiatlo-niebieskie-i-jak-sie-przed-nim-chronic/
